Powstanie Wielkopolskie — zwycięskie – 26.01.1919 r.

Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 to seria inteligentnie wykorzystanych sytuacji, szczęśliwych zdarzeń i wielka odwaga Wielkopolan.

Złożenie już 26 stycznia 1919 roku uroczystej przysięgi przez Wojsko Wielkopolskie było aktem wolności Wielkopolan u siebie. Było przypieczętowaniem zwycięstwa, mimo ciągłych walk na nieokreślonych jeszcze stale granicach państwa.

A tak opisał wydarzenia z 26 stycznia 1919 roku „Kurjer Poznański” nr 22 z 28 stycznia 1919 :

„… Początek uroczystości (…) zapowiedziany był na g. 9.45. Wszelako już znacznie przedtem tłumy niezliczone zajęły ulice okalające ze wszystkich stron plac Wilhelmowski (należałoby go koniecznie przechrzcić!). Okna wszystkich domów przy placu zajęte przez widzów. Ze wszystkich też domów powiewają sztandary narodowe. Na placu w szyku paradnym ustawione oddziały polskiej załogi poznańskiej: jest to żywy mur, który otacza w kwadracie cały plac, zakończony u wylotów (od strony Alei) – po obu stronach barwnym lasem proporczyków: to nasi strzelcy konni. Pomiędzy temi oddziałami konnymi, na wysokim wzniesieniu wśród obfitej zieleni ustawiony ołtarz polowy – na czerwonym tle, piękny srebrnytryptyk Działyńskich, znajdujący się dziś w zamku kurnickim, który drogocenną stanowi pamiątkę historyczną spod Wiednia. Przed nim to Jan Sobieski Bogu dzięki składał za świetne nad Turczynem zwycięstwo. Przed ołtarzem ustawiony złoty baldachim, podtrzymywany przez czterech żołnierzy. Środek placu przed ołtarzem wolny, po prawej stronie ołtarza zebrali się: komisarze Naczelnej Rady Ludowej, przedstawiciele władz polskich miejskich, większych organizacji społecznych i prasy. Na stopniach ołtarza duchowieństwo z ks. Prałatem Łukomskim na czele. Krótko przed godziną 10.00 orkiestra umieszczona na lewej stronie ołtarza zagrała „Jeszcze Polska nie zginęła” i na plac wkroczył na czele swego sztabu wódz naczelny generał Dowbór-Muśnicki. Odebrawszy raport od komendanta uroczystości, pułkownika Konarzewskiego, generał rozpoczął przegląd i powitanie wojsk. Piękna ta była chwila, gdy wódz naczelny krokiem szybkim zdecydowanym, żołnierskim przechodził na froncie wszystkie kompanie i formacje salutując je i zatrzymując się przed każdą z słowem powitalnem: Czołem! Odkrzykniętym z zapałem przez każdy oddział z osobna. Po tym akcie generał powitał zgromadzonych już komisarzy NRL, zaczem wraz z nimi i z sztabem swoim stanął przed ołtarzem. Rozpoczęła się Msza Św. polowa odprawiona przez ks. Łukomskiego. Po ukończeniu Mszy Św. wygłosił do żołnierzy patriotyczną, gorąca przemowę ks. Prob. Dykiert wskazując w słowach porywających na wielkość chwili dzisiejszej, na zadania jakie spełnić musi żołnierz polski i na ważność przysięgi tego żołnierza, której słucha w tej chwili Ojczyzna cała. Po tych słowach natchnionego kaznodziei, stanął na stopniach ołtarza ks. kan. Łukomski i odczytał słowa roty, powtórzone przez głównodowodzącego. Po odebraniu przysięgi od Generała – nastąpiło złożenie przysięgi przez całe wojsko. Potężnym głosem uderzały w niebo słowa roty, powtarzane przez wszystkie zastępy wojsk zgromadzonych: W obliczu Boga Wszechmogącego w Trójcy Świętej Jedynego ślubuję, że Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego zawsze i wszędzie służyć będę, że kraju Ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę, że Komisarzowi Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i dowódcom, i przełożonym swoim mianowanym przez tenże Komisariat, zawsze i wszędzie posłuszny będę, że w ogóle tak zachowywać się będę, jak przystoi na mężnego i prawego żołnierza-Polaka, że po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową.

Po krótkiej modlitwie i udzieleniu błogosławieństwa nastąpiła ceremonia wręczenia sztandaru I Pułkowi Strzelców. Oto sztandar wykonany staraniem naszych Wielkopolanek w zakładzie Eichstaedta według wzoru oryginalnego sztandaru z roku 1831 … wręczyły panie najpierw komisarzowi NRL p. Korfantemu, ten zaś po krótkiej przemowie wręczył go generałowi Dowbór-Muśnickiemu. Była to chwila do głębi wzruszająca, gdy generał odbierając sztandar, uklęknął i do ust go przycisnął. To samo uczynili 2 oficerowie i chorąży I p. strzelców, odbierając sztandar z rąk generała. Następnie generał głównodowodzący wygłosił krótką przemowę żołnierską do żołnierzy, zakończoną (a powtórzonym przez wojsko) trzykrotnym okrzykiem na cześć Polski wolnej i niepodległej….” Zakończeniem uroczystości była defilada już regularnego Wojska Wielkopolskiego.

Obok prezentujemy artykuł w „Kurierze Poznańskim” oraz kilka z fotografii Kazimierza Gregera, fotografa poznańskiego, który na kliszy fotograficznej pozostawił nam obraz tamtych dni.
Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu.