Film

Bardzo rzadko w naszej historii, określonemu dziełu sprzed wieków, które dodatkowo ma wartość materialną, udało się przetrwać do teraźniejszości w prawie pełnej formie takiej, jaką sobie umyślił Jego twórca.

Tytus hr. Działyński był inteligentnym dobrze wykształconym młodzieńcem w momencie, gdy trafił do Puław. Miał opodal niewielki majątek. Miał zapał, by służyć sprawie polskiej, której nie było już wtedy na mapach świata. Miał honor i wstyd. Chciał coś zdziałać, by odrobić głupoty i zdrady szlachty polskiej, która za czasów jego ojca i dziada postradała Ojczyznę i pierwotne swoje szlachectwo.

Trafił do miejsca, które stworzyła księżna Izabela Czartoryska dla takich właśnie jak on — błyskotliwych, z werwą, zdolnych do heroicznych czynów. W Puławach mieli nabierać ogłady, wrażliwości, rozwijać inteligencję, rozpalać ducha narodowego. Mieli przeżywać świat jakoby sprzed rozbiorów, by nie zapomnieć, jaką była Rzeczypospolita. Mieli uczyć się, czym było szlachectwo polskie. W Puławach Tytus odnalazł swój cel. Przylgnął do księcia Adama, w którym upatrywał przyszłego króla dla odrodzonej Polski. W Puławach znalazł żonę — Celinę z Zamoyskich (najlepszą partię, jaka mogła mu się trafić, a przy tym — co rzadkie w tamtych czasach — pokochali się i stała się też jego przyjaciółką do śmierci).

W Kórniku, który odziedziczył, z wielką wytrwałością zrobił to, czego nauczył się od Księżny Izabelli, lecz w bardzo swoisty, męski sposób. Zbudował Bibliotheca Patria – zamek do mieszkania, lecz przy tym także ogromną skarbnicę pamiątek narodowych. To Tytus wymyślił, że zbiór ten, ma służyć wszystkim Polakom. W czasach, w których wydawać by się mogło, że jest to niemożliwe, zbiór ten przechował on dla syna, syn dla wnuka (po córce Tytusa Jadwidze). Wnuk zaś, realizując „testament” dziada, przekazał – po odrodzeniu się Polski – cały majątek narodowi … i służy on nam wszystkim, do dziś.

rycina ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN

Film zrealizowany dzięki wsparciu:
Powiatu Poznańskiego i Fundacji Zakłady Kórnickie