26 stycznia 1919 roku odbyła się na Placu Wolności w Poznaniu przysięga świeżo utworzonych Wojsk Wielkopolskich.

Było to wydarzenie najbardziej swoiste w dziejach Polski, Wielkopolski, w trakcie trwającego ciągle wokół miasta, powstania. Odtąd Wielkopolska miała już nie tylko swój rząd, czyli Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, własny skarb — pieniądze, którymi zarządzał Komisariat, ale także zaprzysiężoną, własną armię. Można więc powiedzieć, że Wielkopolska stała się w tym momencie niemal jak samodzielne Państwo.

Ten dzień pozostał w pamięci wielu – choć dziś tych osób nie ma już wśród nas. Do naszych czasów dotrwał – na szczęście – dzięki obiektywowi poznańskiego fotografa Kazimierza Gregera.
Kazimierz Greger swój zakład fotograficzny założył najpierw przy ul. Wiktorii (obecnie Gwarna). Po rozbudowie w 1912 r. przeniósł go na ul. Berlińską (obecnie 27 grudnia), gdzie firma zajmowała front kamienicy pod adresami 18-20 (obecnie znajduje się tam parking koło Teatru Polskiego). Podczas Powstania Wielkopolskiego Greger wykonał zdjęcia dokumentujące to wydarzenie historyczne, dziejące się w bezpośredniej bliskości jego zakładu. Na klisze fotograficzne przeniósł dumę, emocje, dostojeństwo także tego uroczystego dnia Przysięgi.

Myśląc o tym dniu, mówimy czasem – zaczął się kolejny etap Powstania Wielkopolskiego. To chyba jednak za mało. Można pomyśleć więcej — zakończyło się Powstanie, a rozpoczęła wojna z Prusami. Nikt jednak wojny prusakom nie wypowiedział. Na froncie walczyli dalej powstańcy, bo bez ogłoszenia stanu wojny, Niemcy ciągle traktowali ich jako przestępców, nie żołnierzy. Dziwna sytuacja, niezrozumiałe decyzje władz, niezrozumiałe relacje między powstańcami w boju a dowództwem tworzących się oddziałów. Mimo tego, konsekwencje walk i działań głównodowodzących skończyły się wielkim sukcesem Wielkopolan.

Powstanie okazało się zwycięskim.

Już w lutym 1919 dowództwo armii planowało uderzenie na Pomorze, marsz na Gdańsk. Wiosną zaś armia nasza wspierała działania zbrojne Wojska Polskiego pod Lwowem, a w czasie wojny bolszewickiej stanowiła potężny, nowoczesny i doświadczony trzon uderzeniowy armii polskiej.

Dzięki zachowanym zdjęciom Kazimierza Gregera może przyjrzeć się tym chwilom. Możemy zobaczyć, jak pięknie prezentowało się Wojsko Wielkopolskie, dla którego mundury szyli na ten dzień wszyscy krawcy poznańscy. Ten dzień było bowiem dla wszystkich i żołnierzy i mieszkańców niezwykle ważny i uroczysty.

Galeria